Of je aan de slag kan als freelancer / ZZP’er hangt af van de regels van de Belastingdienst / Wet DBA. Dat kan alleen als er geen gezagsverhouding, geen verplichting tot persoonlijke arbeid en geen fictief dienstverband is. Als je niet voldoet aan deze drie eisen, dan kan je alleen werken met een dienstverband. Het gaat daarbij om de dagelijkse praktijk en werkelijkheid, niet wat jij op papier zet in een opdrachtovereenkomst.
Als freelancer / ZZP’er ben je een onderneming die een dienst levert waarbij deze zelfstandig wordt uitgevoerd, zoals zelf het werk indelen, de tijd indelen, de werkwijze kiezen. En deze is dus niet zozeer gekoppeld aan jou als persoon, maar kan en moet ook zonder problemen door anderen ingevuld worden.
Basisfuncties
Wil je werken in een basisfunctie als pedagogisch medewerker in de kinderopvang, verpleegkundige in het ziekenhuis, leerkracht in het onderwijs of vergelijkbare functies in jeugdzorg, gehandicaptenzorg etc. dan kan je niet aan die 3 voorwaarden voldoen.
Je werkt dan in een team, binnen een organisatiestructuur, volgens beleidsregels van de organisatie, met protocollen van de organisatie en op gangbare tijdstippen van de organisatie. En er is ook gewoon iemand die dit aanstuurt en coördineert. Er is dus een gezagsverhouding. Werken als freelancer / ZZP’er is niet mogelijk in die functie.
Daarbij werken de meeste andere medewerkers in die basisfunctie met een dienstverband. Dan moet dat ook voor jou als freelancer / ZZP’er in die functie gelden.
Het is wel mogelijk om als freelancer / ZZP’er in specifieke, niet veel voorkomende functies te werken. Zoals bijvoorbeeld een pedagogisch coach van een organisatie.
Verbondenheid
Als freelancer / ZZP’er kies je er bewust voor om zelfstandig te werken, vervangbaar en niet verbonden te zijn, zowel niet aan 1 organisatie, maar ook niet aan een team, de kinderen of de cliënten. Je kiest immers voor vrijheid en niet een dienstverband. Dus dat je niet verbonden en betrokken bent bij de ontwikkeling van een kind op langere termijn.
Iets wat voor de kwaliteit en uitvoering van werkzaamheden als pedagogisch medewerker of leerkracht wel van belang is. Kinderen hebben behoefte aan structuur en vaste gezichten.
Binnen KSH wordt hierdoor bij voorkeur alleen incidenteel gebruik gemaakt van de inzet van zzp’ers. Wij hebben voor de waarborging van onze pedagogische kwaliteit een sterke voorkeur om pedagogisch medewerkers echt in dienst te nemen.
Overige gevolgen
Als freelancer / ZZP’er werk je niet in een dienstverband, maar ben je een onderneming. Dat heeft grote gevolgen voor je. Zo bouw je geen pensioen op, ben je niet verzekerd voor arbeidsongeschiktheid, heb je geen recht op een WW-uitkering, geen vakantiegeld of eindejaarsuitkering (geen werk = geen inkomen) en een beperkte zwangerschapsuitkering. Je bent ook niet beschermd door een CAO, door de arbeidstijdenwet of gangbaar arbeidsrecht. En je krijgt ook moeilijker een hypotheek of huurwoning. Daarbij moet je een deugdelijke administratie voeren en aangiftes inkomsten- en omzetbelasting doen. Je kan een aantal dingen verzekeren, maar dat is meestal niet goedkoop (pensioen al gauw € 2.000 per jaar, arbeidsongeschiktheid € 3.200 per jaar).
En het is maar de vraag of je als ondernemer voor de inkomstenbelasting wordt aangemerkt. Buiten dat je moet voldoen aan de eerste drie eisen (wat nu bij velen al niet het geval is), zijn er nog meer eisen waaraan je moet voldoen om deze belastingvoordelen te kunnen genieten.
Informeren
Wil jij toch werken als freelancer / ZZP’er, bijvoorbeeld als pedagogisch coach of beleidsadviseur, laat jezelf goed informeren door een onafhankelijke deskundige, zoals een fiscalist en een assurantieadviseur. Het bemiddelingsplatform is daarbij niet een onafhankelijke bron, zoveel mogelijk freelancers / ZZP’ers is hun verdienmodel. Maar uiteindelijk draai jij voor de gevolgen op.
Voorbeelden Belastingdienst
De belastingdienst heeft meer informatie over gezagsverhouding, persoonlijke verplichtingen tot arbeid en fictieve dienstverbanden. Zo tref je ook onderstaande voorbeelden aan van gezagsverhouding en verplichting tot persoonlijke arbeid.
Voorbeeld : gezagsverhouding
Een ziekenhuis heeft verpleegkundigen in vaste dienst. Op dagen dat er te weinig vaste verpleegkundigen zijn, kan een aantal verpleegkundigen opgeroepen worden. Deze oproepkrachten doen hetzelfde werk als de vaste verpleegkundigen en draaien gewoon mee op de afdeling. Afgesproken is dat zij zelfstandig werken. Tóch is er sprake van een gezagsverhouding. Want het afdelingshoofd heeft de leiding en houdt toezicht op wat er op de afdeling gebeurt.
Voorbeeld : verplichting tot persoonlijke arbeid
Een kinderdagverblijf werkt met begeleiders in vaste loondienst. Bij ziekte of onverwachte drukte neemt het ook wel eens tijdelijk begeleiders aan. Het kinderdagverblijf heeft hiervoor 5 gediplomeerde begeleiders geselecteerd. Ieder met 5 jaar ervaring en een ‘verklaring omtrent het gedrag’. Bij elke opdracht wordt afgesproken dat de tijdelijke begeleider niet per se zelf de opdracht hoeft uit te voeren. Hij kan zich laten vervangen door 1 van de andere 4. Ook al kan de begeleider zich laten vervangen, hier is toch sprake van een verplichting tot persoonlijke arbeid. De begeleider kan namelijk niet zelf uitmaken door wie hij zich laat vervangen. Hij moet kiezen uit de groep die de opdrachtgever heeft geselecteerd.